Title
Mineralni i hemijski sastav čestica u atmosferi zone Kolubarskog basena i uticaj na životnu sredinu
Creator
Cvetković, Željko R.
Copyright date
2013
Object Links
Select license
Autorstvo-Nekomercijalno 3.0 Srbija (CC BY-NC 3.0)
License description
Dozvoljavate umnožavanje, distribuciju i javno saopštavanje dela, i prerade, ako se navede ime autora na način odredjen od strane autora ili davaoca licence. Ova licenca ne dozvoljava komercijalnu upotrebu dela. Osnovni opis Licence: http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/rs/deed.sr_LATN Sadržaj ugovora u celini: http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/rs/legalcode.sr-Latn
Language
Serbian
Cobiss-ID
Theses Type
Doktorska disertacija
description
Datum odbrane: 18.11.2013.
Other responsibilities
mentor
Logar, Mihovil.
član komisije
Erić, Suzana, 1963-
član komisije
Jakšić, Ljiljana.
Academic Expertise
Prirodno-matematičke nauke
University
Univerzitet u Beogradu
Faculty
Rudarsko-geološki fakultet
Alternative title
Mineral and chemical composition particles in the atmosphere Kolubara basin zone and environmental impact
Publisher
[Ž. R. Cvetković]
Format
PDF/A (336 listova)
description
Geo-nauke-Fundamentalna i primenjena mineralogija / Earth sciences-Fundamental and applied mineralogz
Abstract (sr)
Čestice iz vazduha su prikupljane u blizini termoelektrane i površinskih kopova
rudnika uglja u Kolubarskom basenu. Izmereni srednji sadržaji koncentracija rastvornih,
nerastvornih i ukupnih taložnih materija na godišnjem nivou prelaze 200 mg/m2dan (K-
1, K-3, K-4, K-5). Distribucija čestica na svim lokacijama klasifikovana je na čestice
veličine veće od 10 μm, zatim na čestice veličine od 10 μm do 2,5 μm i klase čestica
veličine ispod 2,5 μm. Ovakva podela je dala odnos koncentracija inhalatornih i
respiratornih čestica po mernim mestima. Skenirajuća elektronska mikroskopija je
pokazala da prašina iz rudnika uglja i termoelektrane se sastoji u velikoj meri od skupa
mineralnih zrna i čestica uglja. Takođe, SEM-EDX analize su pokazale da je mineralni
sastav aerosedimenata i PM10 čestica heterogen i da se stalno menja. Ovi nalazi su
podržani i analitičkim ispitivanjima rendgenskom difrakcijom praha koja je dala sličan
mineralni sastav (kvarc, feldspati, gline, gips, dolomit, kalcit, liskuni, hlorit i hematit).
Hemijski sastav aerosedimenata i PM10 čestica pokazao je dominantno učešće oksida
SiO2, Al2O3 i Fe2O3 a i obogaćen sadržajima mnogih toksičnih elemenata kao npr. (Pb,
Zn, As, Cd, Co, Hg, Cr). Ovaj rad pokazuje da je koncentracija čestica, mineraloška i
hemijska karakterizacija vazdušnih čestica iz rudnika i termoelektrane presudna za
frakcije koje se udišu, i za identifikaciju potencijalno opasnih (hazardnih) komponenata
u aerosedimentima i suspendovanim česticama (PM10). Koncentracije mikroelemenata u
PM10 česticama su ukazali da As i Co u Lazarevcu i Cd u Velikim Crljenima su iznad
maksimalno dozvoljenih vrednosti. Najveća zabrinutost je za koncentracije As i Cd, dva
jako toksična elementa koja inhalacijom mogu izazvati teške bolesti. Utvrđena je
zastuplenost arsena u aerosedimentima čije su koncentracije preko dnevnog unosa tako
da postoji opravdana bojazan o izazivanju bolestibolesti udisanjem ovog metalau
ispitivanom području...
Abstract (en)
The airborne particles were collected near the power plant and the opencast coal
mine of the Kolubara basin. The measured averages of the concentration soluble,
insoluble and total particulate matter per year exceed 200 mg/m2 per day (K-1, K-3, K-
4, K-5). The particle distribution at all sites was classified in three classes: the particles
larger than 10 μm, the particles from 10 to 2.5 μm and the particles below 2.5 μm. This
division has given the concentration ratio of inhaled and respiratory particles per
measuring points. Scanning electron microscopy showed that the dust from coal mines
and power plants largely consist of a set of mineral grains and coal particles. SEM-EDX
analysis also showed that the mineral composition of aero sediments and PM10 particles
is heterogeneous and constantly changing. These findings were also supported by
analytical studies of X-ray powder diffraction which has made a similar mineral
composition (quartz, feldspar, clay, gypsum, dolomite, calcite, mica, chlorite, and
hematite). Chemical composition of aero sediments and PM10 particles has shown
dominant share of oxides SiO2, Al2O3 and Fe2O3 enriched with the contents of many
toxic elements (such as Pb, Zn, As, Cd, Co, Hg, Cr). This paper shows that the
concentration of particles, mineralogical and chemical characterization of air particles
from coal mine and power plant, is crucial for the inhalation fractions, and for the
identification of potentially dangerous (hazardous) components in air sediments and
particulate matter (PM10). Concentrations of microelements in PM10 particles indicated
that As and Co in Lazarevac and Cd in Veliki Crljeni are above the maximum permitted
level. The biggest concern is for the concentration of As and Cd, two highly toxic
elements that can cause serious illness inhaling. The presence of arsenic in air sediments
whose concentrations exceed the daily intake was determined so that there is a
legitimate fear in the investigated area of causing disease by inhalation of these metals...
Authors Key words
mineral, četica, prašina, leteći pepeo, aerosediment, PM10, teški metali,
koncentracija, veličina čestice, Kolubara
Authors Key words
mineral, particle, dust, fly ash, aero sediment, PM10, heavy metals,
concentration, particle size, Kolubara
Classification
55
Coverage
Kolubarski basen
Type
Tekst
Abstract (sr)
Čestice iz vazduha su prikupljane u blizini termoelektrane i površinskih kopova
rudnika uglja u Kolubarskom basenu. Izmereni srednji sadržaji koncentracija rastvornih,
nerastvornih i ukupnih taložnih materija na godišnjem nivou prelaze 200 mg/m2dan (K-
1, K-3, K-4, K-5). Distribucija čestica na svim lokacijama klasifikovana je na čestice
veličine veće od 10 μm, zatim na čestice veličine od 10 μm do 2,5 μm i klase čestica
veličine ispod 2,5 μm. Ovakva podela je dala odnos koncentracija inhalatornih i
respiratornih čestica po mernim mestima. Skenirajuća elektronska mikroskopija je
pokazala da prašina iz rudnika uglja i termoelektrane se sastoji u velikoj meri od skupa
mineralnih zrna i čestica uglja. Takođe, SEM-EDX analize su pokazale da je mineralni
sastav aerosedimenata i PM10 čestica heterogen i da se stalno menja. Ovi nalazi su
podržani i analitičkim ispitivanjima rendgenskom difrakcijom praha koja je dala sličan
mineralni sastav (kvarc, feldspati, gline, gips, dolomit, kalcit, liskuni, hlorit i hematit).
Hemijski sastav aerosedimenata i PM10 čestica pokazao je dominantno učešće oksida
SiO2, Al2O3 i Fe2O3 a i obogaćen sadržajima mnogih toksičnih elemenata kao npr. (Pb,
Zn, As, Cd, Co, Hg, Cr). Ovaj rad pokazuje da je koncentracija čestica, mineraloška i
hemijska karakterizacija vazdušnih čestica iz rudnika i termoelektrane presudna za
frakcije koje se udišu, i za identifikaciju potencijalno opasnih (hazardnih) komponenata
u aerosedimentima i suspendovanim česticama (PM10). Koncentracije mikroelemenata u
PM10 česticama su ukazali da As i Co u Lazarevcu i Cd u Velikim Crljenima su iznad
maksimalno dozvoljenih vrednosti. Najveća zabrinutost je za koncentracije As i Cd, dva
jako toksična elementa koja inhalacijom mogu izazvati teške bolesti. Utvrđena je
zastuplenost arsena u aerosedimentima čije su koncentracije preko dnevnog unosa tako
da postoji opravdana bojazan o izazivanju bolestibolesti udisanjem ovog metalau
ispitivanom području...
“Data exchange” service offers individual users metadata transfer in several different formats. Citation formats are offered for transfers in texts as for the transfer into internet pages. Citation formats include permanent links that guarantee access to cited sources. For use are commonly structured metadata schemes : Dublin Core xml and ETUB-MS xml, local adaptation of international ETD-MS scheme intended for use in academic documents.