Title
Uticaj promene biosfere u Panonskom basenu na lokalnu i regionalnu klimu tokom prolećnih, letnjih i jesenjih meseci
Creator
Ruman, Albert, 1974-
CONOR:
93659401
Copyright date
2022
Object Links
Select license
Autorstvo-Nekomercijalno-Bez prerade 3.0 Srbija (CC BY-NC-ND 3.0)
License description
Dozvoljavate samo preuzimanje i distribuciju dela, ako/dok se pravilno naznačava ime autora, bez ikakvih promena dela i bez prava komercijalnog korišćenja dela. Ova licenca je najstroža CC licenca. Osnovni opis Licence: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/rs/deed.sr_LATN. Sadržaj ugovora u celini: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/rs/legalcode.sr-Latn
Language
Serbian
Cobiss-ID
Theses Type
Doktorska disertacija
description
Datum odbrane: 08.07.2022.
Other responsibilities
Academic Expertise
Prirodno-matematičke nauke
Academic Title
-
University
Univerzitet u Beogradu
Faculty
Fizički fakultet
Alternative title
The influence of biosphere change in the pannonian basin on local and regional climate during spring, summer and autumn months
Publisher
[ A. Ruman]
Format
105 str.
description
Meteorologija - Klimatologija i modelovanje klimatskih hazarda / Meteorology - Climatology and numerical modeling
Abstract (sr)
Uticaj kopnene vegetacije na fizičke procese u površinskom i planetarnom graničnom sloju
atmosfere je od velikog značaja za izučavanje vremenskih i klimatskih uslova u klimatskom sistemu
Zemlje. Kopnena vegetacija, kao sastavni deo klimatskog sistema Zemlje, ima veliki uticaj na razmenu
energije između kopna i atmosfere, a usled toga i značajnu ulogu u definisanju vremenskih i klimatskih
obrazaca, kako na globalnom, tako i na regionalnom i lokalnom nivou. Međutim, usled konstantnog
antropogenog uticaja, ali i zbog sopstvene dinamike, ovaj vegetacioni sistem se stalno menja i veoma
ga je komplikovano predstaviti, kao i njegov uticaj na klimatski sistem Zemlje.
Cilj ovog istraživanja je proučavanje uticaja regionalne promene vegetacije na sezonsku
temperaturu vazduha u blizini Zemljine površine. Istraživanje je urađeno upotrebom globalnog
klimatskog modela MPI-ESM (Max Planck Institute - Earth System Model). Oblast ovog istraživanja je
smeštena u Panonskom basenu koji predstavlja jedan od mnogih regiona u kome je antropogeni uticaj
na geofizičke promene životne sredine veliki. Vremenski okvir unutar koga su rađeni numerički
eksperimenti MPI-ESM modelom je pokrivao period od 2002. do 2011. godine.
Izmena zastupljenosti tipova šumske, travnate i poljoprivredne vegetacije koja je izvedena u
istraživanju nedvosmisleno pokazuje da je došlo do povećanja dekadnih vrednosti srednjih sezonskih
temperatura vazduha u blizini Zemljine površine (T2m) i temperature vazduha u nižim slojevima
atmosfere (Tlev), kako na lokalnom tako i na regionalnom nivou. Međutim, došlo je i do značajnih
promena u trendovima srednjih sezonskih vrednosti: temperature vazduha u blizini Zemljine površine
(YT2m), fluksa osetne toplote (YFh), fluksa latentne toplote (YFl), površinskog albeda (Ya) i oblačnosti
(YOb). Postignut je trend hlađenja vazduha u letnjoj sezoni, dok je u prolećnoj postignut trend
zagrevanja prizemnog vazduha, a za jesenju sezonu dobijeni su trendovi zagrevanja i hlađenja vazduha.
Promena trenda YT2m je uglavnom dobijena usled promene u površinskom albedu, kao i usled promene
oblačnosti. Trend hlađenja vazduha za letnju sezonu je zastupljen uglavnom u severnim i centralnim
oblastima Panonskog basena dok je u južnoj oblasti zabeležen trend zagrevanja.
Ovim istraživanjem je postignut postavljeni cilj, odnosno potvrđeno je da postoji značajan
antropogeni uticaj na promenu klimatskih uslova, kako na lokalnom, tako i na regionalnom nivou,
usled geofizičkih uticaja na kopnenu vegetaciju. Pokazalo se da izmenom vegetacije na površini
možemo ublažiti zagrevanje u letnjoj sezoni, kao i da ubrzamo povećanje prizemne temperature
vazduha u prolećnoj sezoni, dok je za jesenju sezonu postignuto i hlađenje i zagrevanje.
Abstract (en)
The influence of terrestrial vegetation on developments in the surface and planetary boundary
layer of the atmosphere has great importance for the study of weather and climatic conditions in the
Earth's climate system. Terrestrial vegetation as an integral part of the Earth's climate system has a
great influence on the exchange of energy between the land and the atmosphere and consequently a
significant role in defining weather and climate patterns globally, regionally and locally. However, due
to the constant anthropogenic impact, this vegetation system is constantly changing and it is very
complicated to present it during research as well as its impact on the Earth's Climate System.
The aim of this study is to study the impact of regional vegetation change on the seasonal air
temperature near the Earth's surface and was performed using the global climate model MPI-ESM
(Max Planck Institute - Earth System Model). The region of our research is located in the Pannonian
basin and is one of many regions in which the anthropogenic impact on geophysical changes in the
environment is great. The research was conducted for a ten-year period from 2002 to 2011.
The change in the concentration of CF types that we performed in our study unequivocally
shows that it has led to an increase in decadal values of mean seasonal air temperatures: near the
Earth's surface (T2m) and air temperature in the lower atmosphere (Tlev) both locally and at the regional
level. However, there were also significant changes in the trends of average seasonal values: air
temperature near the Earth's surface (YT2m), sensory heat flux (YFh), latent heat flux (YFl), surface
albedo (Ya), cloud cover (YOb) and soil water content (YSW). We managed to achieve the trend of air
cooling in the summer season, while in the spring we got the trend of heating the ground air, and for the
autumn season we got the trend of heating and cooling the air. The change in the YT2m trend was
mainly due to a change in surface albedo as well as due to a change in cloud cover. The trend of air
cooling that we received for the summer season is represented mainly in the northern and central areas
of the Pannonian basin, while for the southern area we received a trend of warming.
For the spring season, we mainly obtained a mean positive linear correlation between the mean
monthly values of air temperature T2m and the mean monthly values of the sensory heat flux Fh. For the
summer season we mostly got that medium and strong linear correlation while for the autumn season
we got weak positive and weak negative linear correlation.
Through our research, we have achieved the set goal and shown that there is a significant
anthropogenic impact on climate change at both local and regional levels. We have shown that we can
mitigate warming in the summer season as well as accelerate the increase in ground air temperature in
the spring season while we have achieved both cooling and warming for the autumn season...
Authors Key words
cirkulacija atmosfere, biosfera, temperatura, zračenje, klimatski sistem Zemlje, klimatski
model MPI-ESM
Authors Key words
atmospheric circulation, biosphere, temperature, radiation, Earth climate system, climate
model MPI-ESM
Classification
551.582:581.5(043.3)
Type
Tekst
Abstract (sr)
Uticaj kopnene vegetacije na fizičke procese u površinskom i planetarnom graničnom sloju
atmosfere je od velikog značaja za izučavanje vremenskih i klimatskih uslova u klimatskom sistemu
Zemlje. Kopnena vegetacija, kao sastavni deo klimatskog sistema Zemlje, ima veliki uticaj na razmenu
energije između kopna i atmosfere, a usled toga i značajnu ulogu u definisanju vremenskih i klimatskih
obrazaca, kako na globalnom, tako i na regionalnom i lokalnom nivou. Međutim, usled konstantnog
antropogenog uticaja, ali i zbog sopstvene dinamike, ovaj vegetacioni sistem se stalno menja i veoma
ga je komplikovano predstaviti, kao i njegov uticaj na klimatski sistem Zemlje.
Cilj ovog istraživanja je proučavanje uticaja regionalne promene vegetacije na sezonsku
temperaturu vazduha u blizini Zemljine površine. Istraživanje je urađeno upotrebom globalnog
klimatskog modela MPI-ESM (Max Planck Institute - Earth System Model). Oblast ovog istraživanja je
smeštena u Panonskom basenu koji predstavlja jedan od mnogih regiona u kome je antropogeni uticaj
na geofizičke promene životne sredine veliki. Vremenski okvir unutar koga su rađeni numerički
eksperimenti MPI-ESM modelom je pokrivao period od 2002. do 2011. godine.
Izmena zastupljenosti tipova šumske, travnate i poljoprivredne vegetacije koja je izvedena u
istraživanju nedvosmisleno pokazuje da je došlo do povećanja dekadnih vrednosti srednjih sezonskih
temperatura vazduha u blizini Zemljine površine (T2m) i temperature vazduha u nižim slojevima
atmosfere (Tlev), kako na lokalnom tako i na regionalnom nivou. Međutim, došlo je i do značajnih
promena u trendovima srednjih sezonskih vrednosti: temperature vazduha u blizini Zemljine površine
(YT2m), fluksa osetne toplote (YFh), fluksa latentne toplote (YFl), površinskog albeda (Ya) i oblačnosti
(YOb). Postignut je trend hlađenja vazduha u letnjoj sezoni, dok je u prolećnoj postignut trend
zagrevanja prizemnog vazduha, a za jesenju sezonu dobijeni su trendovi zagrevanja i hlađenja vazduha.
Promena trenda YT2m je uglavnom dobijena usled promene u površinskom albedu, kao i usled promene
oblačnosti. Trend hlađenja vazduha za letnju sezonu je zastupljen uglavnom u severnim i centralnim
oblastima Panonskog basena dok je u južnoj oblasti zabeležen trend zagrevanja.
Ovim istraživanjem je postignut postavljeni cilj, odnosno potvrđeno je da postoji značajan
antropogeni uticaj na promenu klimatskih uslova, kako na lokalnom, tako i na regionalnom nivou,
usled geofizičkih uticaja na kopnenu vegetaciju. Pokazalo se da izmenom vegetacije na površini
možemo ublažiti zagrevanje u letnjoj sezoni, kao i da ubrzamo povećanje prizemne temperature
vazduha u prolećnoj sezoni, dok je za jesenju sezonu postignuto i hlađenje i zagrevanje.
“Data exchange” service offers individual users metadata transfer in several different formats. Citation formats are offered for transfers in texts as for the transfer into internet pages. Citation formats include permanent links that guarantee access to cited sources. For use are commonly structured metadata schemes : Dublin Core xml and ETUB-MS xml, local adaptation of international ETD-MS scheme intended for use in academic documents.