Povezanost mehaničkih karakteristika stiska šake ispoljenih u različitim modulima izometrijskog naprezanja i psiholoških karakteristika kod odraslih osoba

[M. Milošević]

151 str.

This dissertation examines the quantitative relationship between handgrip strength parameters (maximal force, rate of force development, endurance, and time-related variables) and adults' psychological characteristics (Big Five, mental toughness, dark triad, and empathy). It was assumed that a higher result on the handgrip tests would be accompanied by a more positive psychological profile, i.e., a more pronounced presence of characteristics that are desirable from the point of view of functioning in stressful situations (extraversion, agreeableness, conscientiousness, openness, mental toughness, interpersonal reactivity), and a lower degree of expression of undesirable characteristics (neuroticism, positive valence, negative valence, and the dark triad). The research was conducted on a convenience sample of 205 participants, among whom 93 females and 112 males, students of the Faculty of Sport and Physical Education, University of Belgrade, University of Criminal Investigation and Police Studies in Belgrade, Academy for National Security in Belgrade and members of the general student population, as well as the working population of different professional orientations. The total sample was divided into general adult, police students, security, and athletic subsamples. Criterion variables of the Big Five personality traits, mental toughness, the dark triad, and empathy, were assessed by psychological questionnaires Big Five plus Two, Mental Toughness Index, Dark Triad Dirty Dozen and Interpersonal Reactivity Index. The predictor variables of maximal force, rate of force development, and endurance in the manifestation of force were measured using isometric dynamometry. For categorical and control variables, information was collected on gender, age, education and field of work, years of study and work experience, sports experience and achievements, as well as body weight and height. Correlation, multiple regression, and multivariate variance analysis were performed on the collected data. Numerous significant correlations were obtained between the mechanical characteristics of the handgrip and psychological characteristics and differences between members of different groups within the total and subsamples. The MANOVA for factors of mechanical characteristics of handgrip revealed significant differences in psychopathy on factor maximum rate of force development, significant interactions of maximal muscular force and maximum rate of force development with mental toughness and narcissism, as well as maximal muscular force and force impulse attained in handgrip endurance test with psychopathy. The obtained results also revealed gender-specific patterns in the research relationships. Numerous effective regression models, which can explain a significant percentage of the variance of psychological characteristics with mechanical characteristics of handgrip expressed in both impulse and classical mode of isometric contraction within general adult population subsample were obtained [initially: aggression (R2=0.95), extraversion (R2=0.74), neuroticism (R2=0.82), negative valence (R2=0.75), openness (R2=0.62), positive valence (R2=0.62), mental toughness (R2=0.75), Machiavellianism (R2=0.56), psychopathy (R2=0.56), narcissism (R2=0.78), Dark triad (R2=0.69]...

Cilj ove doktorske disertacije je bio da se istražite kvantitativne karakteristike povezanosti maksimalne sile, brzine razvoja sile, izdržljivosti u ispoljavanju sile, vremenskih parametara ispoljavanja zadatih karakteristika sile kao i indeksnih parametara stiska šake merenih u izometrijskom režimu, sa velikih pet osobina ličnosti, mentalnom čvrstinom, tamnom trijadom i empatijom kod odraslih, kao i određivanje specifičnosti ovih odnosa u različitim populacijama, zajedno sa metrološkim karakteristikama novoformiranih indeksnih varijabli. Pretpostavljeno je da će veći rezultat na testovima stiska šake biti praćen pozitivnijim psihološkim profilom, odnosno izraženijim prisustvom karakteristika koje su poželjne sa stanovišta funkcionisanja u stresnim situacijama (ekstraverzija, saradljivost, savesnost, otvorenost, mentalna čvrstina, empatija) odnosno manjim stepenom izraženosti nepoželjnih karakteristika ličnosti (neuroticizam, potitivna valencija, negativna valencija i tamna trijada). Istraživanje je sprovedeno na uzorku od 205 ispitanika, među kojima 93 ženskog i 112 muškog pola, studenata Fakulteta sporta i fizičkog vaspitanja Univerziteta u Beogradu, Kriminalističko-policijskog Univerziteta i Akademije za nacionalnu bezbednost, pripadnici opšte studentske populacije, kao i radno aktivno stanovništvo različitih profesionalnih orijentacija. Ukupni uzorak je takođe podeljen na sledeće subuzorke: opšta odrasla populacija, studenti policijiskih studija, bezbednostna populacija kao i sportisti. Kriterijumske varijable velikih pet crta ličnosti, mentalna čvrstina, tamna trijada i empatija procenjivane su psihološkim upitnicima Velikih 5+2, Inventar mentalne čvrstine, Prljavih dvanaest tamne trijade i Indeks intrepersonalne reaktivnosti. Prediktorske varijable maksimalne sile, maksimalne brzine stvaranja sile i izdržljivosti u ispoljavanju sile biće merene uz pomoću metode izometrijske dinamometrije. Kao kategoričke i grupišuće varijable prikupljene su informacije o: polu, uzrastu, obrazovnom i profesionalnom usmerenju, godini studija i radnom stažu, sportskom iskustvu i postignućima, kao i telesnoj masi i visini. U obradi podataka korišćena je korelaciona analiza, analiza višestruke regresije i multivarijantna analiza varijanse. Na osnovu rezultata dobijene su brojne značajne korelacije između mehaničkih karakteristika stiska šake i psiholoških karakteristika, kao i razlike između pripadnika različitih grupa u ukupnom uzorku kao i u poduzorcima. Rezultati MANOVA za faktore mehaničkih karakteristika stistka šake pokazali su da postoje značajne razlike u psihopatiji na faktoru maksimalne brzine razvoja sile, značajne interakcije maksimalne mišićne sile i maksimalne brzine razvoja sile sa mentalnom čvrstinom i narcizmom, kao i maksimalne mišićne sile i postignutog impulsa sile u testu izdržljivosti stiska šake sa psihopatijom. Dobijeni rezultati su takođe pokazali rodno specifične obrasce istraživanih odnosa. Otkriveni su brojni efikasni regresioni modeli, koji mogu objasniti značajan procenat varijanse psiholoških karakteristika sa mehaničkim karakteristike stiska šake izražene u pulsnom i klasičnom modusu izometrijske kontrakcije kod poduzorka opšte odrasle populacije [inicijalno: agresivnost (R2=0,95), ekstraverzija (R2=0,74), neuroticizam (R2=0,82), negativna valencija (R2=0,75), otvorenost (R2=0,62), pozitivna valencija (R2=0,62), mentalna čvrstina (R2=0,75), makijavelizam (R2=0,56), psihopatija (R2=0,56), narcizam (R2=0,78), tamna trijada (R2=0,69]...

motor behaviour, maximal force, maximal rate of force development, endurance in the manifestation of force, force impulse, personality traits, Big Five, mental toughness, dark triad, interpersonal reactivity, selection

motorno ponašanje, maksimalna sila, maksimalna brzina razvoja sile, izdržljivosti u ispoljavanju sile, impuls sile, crte ličnosti, velikih pet, mentalna čvrstina, tamna trijada, interpersonalna reaktivnost, selekcija

796.012.11:159.9(043.3)

Tekst