Chemical composition and biological activity of Lycium barbarum L. i L. ruthenicum Murr. (Solanaceae) fruits grown in Serbia

[T. D. Ilić]

139 str.

Farmacija - Bromatologija / Pharmacy - Bromatology

Osim primene u tradicionalnoj ishrani i medicini azijskih zemalja, plodovi vrsta Lycium (Solanaceae), poznati kao godži, kao i njihovi proizvodi se danas koriste u ishrani širom sveta. S obzirom na rastuće potrebe, vrste Lycium se sve više uzgajaju u Evropi, uključujući i Srbiju. U ovoj doktorskoj disertaciji izvršena je sveouhvatna analiza hemijskog sastava i bioaktivnog potencijala crvenih (Lycium barbarum L.), žutih (L. barbarum var. auranticarpum) i crnih (Lycium ruthenicum Murr.) plodova godži, kao i sporednih proizvoda prerade crvenih plodova godži (pulpe i pogače) gajenih u Srbiji. Analiza osnovnog nutritivnog sastava, sadržaja minerala, masnih kiselina, fitosterola i polifenola izvršena je standardnim, spektrofotometrijskim i hromatografskim metodama, dok su sadržaji bioaktivnih jedinjenja, kao i antioksidativni, antienzimski, antibakterijski i prebiotski potencijali u ekstraktima godži plodova određeni spektrofotometrijskim i vizuelnim metodama. Za optimizaciju procesa ekstrakcije odabranih sastojaka plodova i sporednih proizvoda prerade plodova godži korišćeni su Plackett-Burman i Box-Behnken eksperimentalni dizajn. Postoje značajne varijacije u hemijskom sastavu i biološkoj aktivnosti između plodova godži različitih biljnih vrsta, kao i između plodova godži sa različitih lokaliteta u Srbiji. Žuti plodovi godži imaju izraženiji antimikrobni potencijal, a crni plodovi godži se osim najizraženijeg antioksidativnog efekta, odlikuju i izraženim prebiotskim svojstvima. Analiza hemijskog sastava, kao i antioksidativni i antienzimski potencijal crvenih plodova godži, kao i njihovih sporednih proizvoda, nakon optimizacije ekstrakcije, ukazuju na mogućnost njihove primene u prehrambenoj i farmaceutskoj industriji.

In addition to its use in Asian nutrition and traditional medicine, the fruits of the Lycium species (Solanaceae), known as goji berries, and their products are now used as food all over the world. Given the growing needs, there is rising interest in Lycium species cultivation in Europe, including Serbia. In this doctoral dissertation, a comprehensive analysis of the chemical composition and bioactive potential of red (Lycium barbarum L.), yellow (L. barbarum var. auranticarpum), and black (Lycium ruthenicum Murr.) goji berries, as well as by-products of red goji berries processing (pulp and press cake) grown in Serbia, was performed. The analysis of the proximate composition, minerals, fatty acids, phytosterols, and polyphenols was performed using standard, spectrometric, and chromatographic methods, while the contents of bioactive compounds, as well as antioxidant anti-enzymatic, antibacterial, and prebiotic potentials in goji berries extracts, were determined using spectrophotometric and visual methods. The Plackett-Burman and Box-Behnken experimental design was used to optimize the extraction process of selected components of the fruits and by-products of goji fruit processing. There are significant variations in the chemical composition and biological activity between goji fruits of different plant species and between goji fruits from different locations in Serbia. Yellow goji fruits have a more pronounced antimicrobial potential, and black goji fruits, in addition to a more pronounced antioxidant effect, are also characterized by pronounced prebiotic properties. Analysis of the chemical composition, the antioxidant and antienzyme potential of red goji fruits, and their by-products after optimization of the extraction indicate the possibility of their application in the food and pharmaceutical industries.

plod godži; nusproizvodi plodova godži; bioaktivna jedinjenja; biološke aktivnosti; optimizacija

goji berries; waste of goji berries; bioactive compounds; biological activities; optimisation;

615.322.015.11:582.930(043.3)

Tekst